Köpeklerin iletişim modelinin beden olduğunu hemen her eğitmen söyler ancak bedenleri ile ne ifade etmek istedikleri konusunda kısıtlı bilgiler bulunmaktadır.

Video slayt şeklinde hazırlanmış eğitim programımızda normal karakterdeki köpeklerin beden dilleri ile ne ifade etmek istediklerini anlatmaya çalıştık. Köpeklerin geneli çin geçerli olan rehber niteindeki bu çalışma, tabii ki özelikle davranış problemi olan veya yaşadığı travma ile kötü tecrübe edinmiş köpeklerde farklılık göstermektedir.

K9 Eurasia Özel Güvenlik Hizmetleri Genel Müdürü

Etolojinin Öncülleri 19. yy biyologları Charles Darwin, Oskar Heinroth, Charles Otis whitman ve wallace craig olarak kabul edilir.

Kurucuları ise 1930’lardan 1970’lere kadar yaptıkları çalışmalarla Konrad Lorenz ve Nikolaas Tinbergen‘dir.

Bu bilim adamlarının çalışmaları incelendiğinde etoloji bir laboratuvar bilimi değildir. hayvanlar doğal ortamlarında, tercihen rahatsız edilmeden incelenir.( konrad lorenz genelde tutsak hayvanlarla çalışmış olmasına rağmen gözlemin önemini vurgular.) uzun süreli, “varsayımsız” gözlemlerden deneylere geçmeden önceki zorunlu bir aşamadır ve bu gözlemler bir geştalt ( davranış bilmi)  süreci sonucunda deneylerin ve hipotezlerin tasarlanmasını sağlayan bir uzmanlığa dönüşür.

Etoloji sadece yöntemiyle değil, sorduğu sorularla da hayvan davranışını çalışan diğer disiplinlerden ayrılır.

Tinbergen 1963 tarihli makalesinde etolojinin amacını dört soruyla belirler. bu sorular, belirli bir davranış için;

1) nedensellik,

2) gelişim,

3) uyarlanım,

4) evrimdir.

bu soruları gerçek bir davranışa uygulayalım. mesela: neden Köpekler havlar “?

1) nedensellik (doğrudan): ne tip uyaranlar (görsel, işitsel) Köpeklerin havlamasına neden olmaktadır?
2) gelişim: Köpeğin gelişimi boyunca Havlama davranışı ne şekilde ortaya çıkar? bu davranış öğrenilir mi yoksa doğuştan mı gelmektedir?
3) uyarlanım: bu davranış Köpeğin hayatta kalmasına nasıl katkı yapar? davranış ne tip sonuçlar doğurmaktadır?
4) evrim: bu davranışın evrimsel tarihi nedir? başka türlerdeki davranışlarla karşılaştırılabilir mi?

Böylece Etologlar ; öznel, sezgisel veya rastgele değil; nesnel, doğrulanabilir ve genelleyebilir cevaplar üretir.

Psikoloji bilimi ise genel tanımıyla insan ve hayvan davranışlarını inceleyen bilim dalıdır.

Psikologlar, insanların ve hayvanların davranış ve zihinsel süreçlerini sadece betimlemeye değil, ayrıca yordamaya (tahmin etmeye) ve açıklamaya da çalışırlar.

Hatta bu bilimsel çalışmaların sonunda elde edilen bilgiler bireylerin ve sosyal grupların ( İnsan yada hayvan ) sorunlarını gidermede, yeni davranışları edinmelerini sağlamakta, problemli gördükleri davranışlardan kurtulmalarına yardım etmekte, kısaca daha iyi bir hayat yaşamalarını sağlamaya çalışırlar

Oysaki Etolojide düzenleme yada müdahale etme kavramı yoktur. Sadece tanımlama ve anlama kavramı vardır.

Başka bir anlatımla Psikoloji, bireysel bir hayvanda davranış geliştirme çalışmaları yapar. Davranışları etkileyen Genel Yasalar oluşturmaya ve öğrenmeyle nasıl değiştiğine odaklanır.

Bunu yapabilmek içinde bir çok alt Disiplininden destek alır.

Psikolojinin temel bilim alt dalları şunlardır,

– Deneysel psikoloji ?
– Bilişsel psikoloji ?
– Gelişim psikolojisi ?
– Sosyal psikoloji ?

Psikolojinin uygulamalı alt dalları şunlardır,

– Klinik psikoloji ?
– Endüstri psikolojisi ?
– Eğitim psikolojisi ?
– Psikolojinin uygulamalı diğer disiplinleri

Sonuç olarak belirtmek gerekir ki;  Etoloji ve Psikoloji çok iç içe geçmiş iki bilim dalı olmakla birlikte varılmaya çalışılan sonuç kavramında ayrışmaktadırlar. Etoloji davranışı izleme ve anlama boyutunda kazanımlar elde ederken, Psikoloji İzlediği, anladığı davranışı gelitirme ve değiştirmeyi hedeflemektedir.

Kaynaklar;

• Pierrel &Sherman,1963 APA dergisi,
• Barlow, 1977 ( https://sci-hub.tw/10.1038/nn.3812 ).
• https://sielearning.tafensw.edu.au/MPR/8131G/equine/Behaviour/Normal/EthologyPsychology.htm )

“KAYIP ÇOCUKLAR VE YAŞLILARIN BULUNMASINDA

EN ETKİLİ YÖNTEM K9 KOKU TAKİBİ KÖPEKLERİ”

Kayıp insanların bulunmasında Mantrailing/Koku Takibi Köpeklerinin oldukça etkili oldukları, Arama faaliyeti icra eden görevli ve gönüllü arama kurtarma ekiplerinin işlerini kolaylaştırdığı hepimizce bilinen bir gerçek.

Ülkemizde  kayıp veya kaçırılan küçük çocuklar, yaşlılar başta olmak üzere birçok kayıp haberlerine her geçen gün yenileri ekleniyor.

– Kayıp yakınlarına müjde!

– Kayıp insan sayısı bilinmiyor!

Bomba, uyuşturucu, arama  kurtarma ve terör olaylarında asker, polis, arama kurtarma gönüllüleri ve görevlilerinin yanında korkusuzca savaşan K-9 köpekleri şimdi de kaybolan insanları evine ve sevdiklerine kavuşturma görevini üstleniyor!

Kaybolan insanların bulunmasıyla ilgili ABD ve Avrupa’da yaygın bir şekilde uygulanan “Koku Takibi – Mantrailing” köpekleri eğitimi K9 güvenlik Organizasyonu ile Türkiye’de 3 yıl önce başladı. Bu kapsamda sponsorlar desteği ile eğitilen köpeğimiz FIRTINA  özel bir protokol İle Akut Eskişehir birimine teslim edildi.

Geçen sürede onlarca kayıp vakasında başarılı bir şekilde görev yapan fırtına Kayıp İnsanların bulunması için başlatılan Sosyal Sorumluluk projesinin de ilham Kaynağı oldu.

Evlerimizde Pet olarak beslediğimiz köpeklerin Koku Takibi eğitimlerinde gösterdikleri başarı;

Ülke genelinde kayıpların bulunması amacı İle yeni kahramanların keşfedilmesi ve

kayıp insanlarımızı aileleri İle buluşturmak için Sosyal Sorumluluk Projemize start verdik.

Polis ve Askeri Köpekler Eğitim Uzmanı Göktan Eker konu ile ilgili olarak: “Türkiye’de her yıl yüzlerce insan kayboluyor ya da kaçırılıyor. Uzun süredir ABD ve Avrupa’da kayıp insanların bulunması için yapılan köpek eğitimi çalışmalarını Sosyal Sorumluluk Projesi kapsamında Türkiye’ye taşıdık. Bu Bağlamda 17/18 kasım 2018 de organize ettiğimiz workshop kapsamında uygulamalı eğitimlere başlıyoruz, amacımız bu eğitimleri ülke geneline yayarak , evlerde beslediğimiz köpeklerimizin yetenekleri, arama faaaliyetlerinde bulunan görevli ve gönüllü kişilerin gayretlerini bir araya getirmek ” dedi.

Kayıp insan sayısı bilinmiyor

Eker sözlerine şöyle devam etti: “Kayıp insanlar söz konusu olduğunda bu konuda kesin bir rakam telaffuz etmek güç. Kaybolan bir çok insan onlara zamanında ulaşılamadığı için hayatını kaybediyor. Toplumsal hafızada yer etmiş bazı üzücü olaylarda mantrailing yöntemi kullanılarak, kaybolan kişilere kısa süre içerisinde ulaşılabilirdi. Bu yöntemle kaçırılan genç kızlar, tecavüz mağduru kadınlar, zihinsel engelli vatandaşlarımız, yolunu kaybeden Alzheimer hastası yaşlılar gibi pek çok kayıp vakası çözümlenebilirdi.

Belirli bir güzergahta yürüyen insana ait etrafa salınmış kokuların köpek tarafından takip edilmesi mantığına dayalı Mantrailing/ Koku takibi  köpekleri, hava şartlarının uygun olması durumunda kaybolma vakasından 3 gün sonra dahi arama yapabiliyor. Köpeğin ve idarecinin kondüsyonuna göre 20 km kadar kokuyu takip ederek, kaybolan insanları bulabiliyorlar. İşte burada köpeklerin belki de en önemli özelliklerinden olan koku hassasiyeti, insanoğlunun en önemli desteği olmaktadır. Bir köpek kayıp insana ait yeni kokuyu 2-3 saniye içerisinde öğrenebilir ve köpeğin koku alma özelliği insandan onlarca kat fazladır. İnsanda yaklaşık 5 milyon olan koku hücreleri ırklarına göre farklı özellikler göstermrmesine rağmen, köpeklerde 200 ila 400 milyon arasındadır ki bazı ırklarda koku hicrelerinin çok daha fazla olduğu biliniyor.”

Kaybolma olayının  rapor edilmesinden sonra ilk  günün mantrailing köpekleri için çok kritik olduğunu vurgulayan Eker: “Hava şartlarına bağlı olarak kayıp insanın kokusu kaybolma vakasından sonra 3-6 saat arasında köpek tarafından en iyi şekilde bulunabilir olgunluğa gelmektedir. İyi derecede ve ileri düzeyde eğitilmiş bir Mantrailing köpeği 3 gün sonra bile kaybolan insanın kokusunu takip edebilir. Hava şartlarının olumlu olması durumunda 7 güne kadar takip etme şansımız olmaktadır . Ancak kritik eşik olan 3. Gün koku zerreciklerine çözülmeler başlıyor ve bu köpek için daha zorlu bir takip anlamına gelmektedir.” dedi.

Tecavüzcüleri koklayarak tespit ediyorlar

Mantrailing köpekleri sayesinde tecavüz ve taciz mağdurlarına daha kolay ulaşılabileceğini ifade eden Eker, “Özellikle küçük çocuklara ve kadınlarımıza taciz olaylarından sonra Emniyet birimlerinin ifade alması ve mağdurların teşhis etmesi oldukça zor olmaktadır. Bu köpekler zanlıya ait eşya veya mekandan alınan kokudan hareketle zanlıları da tespit edebilmektedirler. Bu köpekler aynı zamanda suçluların, tacizci ve tecavüzcülerin de kokularını takip ederek kolluk kuvvetlerine destek sağlayabiliyor.” dedi.

Köpekler insanoğlunun hayatına girdiklerinden beri bir çok alanda ve konuda en sadık dostları olarak medeniyet yolculuğunun vazgeçilmezleri oldular.

Köpek insan birlikteliğinin tarihine bakıldığında köpeklerin insandan üstün oldukları bir çok alanda eğitildikleri görülmektedir.

Günümüz dünyasında Köpek Eğitim faaliyetleri de bu kapsamda ele alınmalıdır.

EĞİTİME ALINAN KÖPEKLER FAYDALANMA ALANLARINA GÖRE ÜÇ GRUBA AYRILMAKTADIR.

Etoloji nedir ?

Kelime anlamı itibarı ile etoloji Hayvan davranışları bilimsel olarak inceleyen bilimdir. Köpek Etolojisi de Köpek Davranışlarını inceleyerek onları daha iyi anlamamızı sağlar.

(Detaylı bilgi için http://cdn.istanbul.edu.tr/FileHandler2.ashx?f=etholoji–giris.pdf, http://dergipark.gov.tr/download/article-file/85068 ,

Köpek Etolojisini ise yüzyıllardır bize dostluk eden Köpeklerin davranışlarını inceleyen bilim dalı olarak adlandırabiliriz.

KÖPEK EĞİTİMİ NEDİR ?

Bu soruya yüzlerce sayfalık bilimsel cevaplar vermek mümkün, ancak kısaca köpeğin insanla birlikte yaşayabilmesi adına uygulanan bir uyum sürecidir. Süreçtir zira birliktelik olduğu sürece devam edegelen bir eylemdir.

Köpek etlojisi konusunda çalışan bilim adamlarının sayesinde köpekleri çok daha iyi tanımaya başladığımız son yüzyılda köpek eğitimi de gelişme göstermiştir.

Ev ve Aile Köpekleri ( Pet ) 

Genellikle ev ortamında yaşayan köpekler için kullanılan genel bir tabirdir. Ev ve aile köpekleri tamamen aile bireylerine angaje eğitim almaktır.

Ülkemizde Köpekle birlikte yaşa kültüründe son dönemdeki gelişmeye rağmen, gerek yanlış köpek seçimi, gerek köpeğe uygun olmayan bakım şartları gerek se köpek sahiplerinin faydalanacağı yeteri kadar kaynak olmaması , bakılamayıp sokağa bırakılmaları ile ” sokak köpekleri sorununu” da tetiklemektedir.

Ev ve aile köpekleri , bazen bahçeli evlerde , bazen apartman katlarında yaşamaktadırlar. Asıl itibarı ile köpek için nerede yaşadığı değil , onunla birlikte yaşayanların yani insanlarının ( sürüsünün ) ;  köpeğin temel sağlık ve beslenme ihtiyaçlarının yanı sıra davranışsal ihtiyaçlarını giderip gidermedikleri önemlidir.

Spor Köpekleri

Belirli kurallar çerçevesinde , belirlenmiş sahalarda yarışan köpeklerdir. Avrupada oldukça yaygın olan IPO, Freesbe, Agility gibi köpekli sporlar bulunmakla beraber, kızak çekme, tazı yarışları gibi oldukça ağır ve yıpratıcı köpekli sporlar da vardır.

Köpekler sporcularla birlikte evlerde yaşıyor olabilecekleri gibi, özel barınaklarda ve köpekçiftliklerinde de yaşıyor olabilirler. Bu bağlamda hem eve uyumları hem de yaptıkları spora yönelik eğitim almaları gerekecektir.

Steve Teer throws frisbees for his dog Whiskey to make an aerobatic jump Wednesday in Vacaville. Teer and whiskey recently won the freestyle flying disc competition in the Purina Pro Plan Incredible Dog Challenge in San Diego. (Conner Jay/Daily Republic)

İş Köpekleri

İş Köpekleri eğitimleri köpeklerin faaliyet alanlarına göre iki ana alt başlıkta ele alınmaktadır.

Hizmet Köpekleri ve Görev Köpekleri

Hizmet Köpekleri belirli bir alanda eğitilerek birlikte yaşadıkları insanlara hizmet eden köpeklerdir, Örneğin rehber köpekler, asistan köpekler ( engelli bireylere destek amacı ile eğitilen) bu kısımda yer alırlar.

Görev Köpekleri ise eğitildikleri alan dolayısı ile başta beraber görev yaptığı insan olmak kaydı ile tüm insanlar için çalışırlar, bomba köpekleri, narkotik köpekleri arama kurtarma köpekleri, mantrailing/Koku takibi köpekleri bu alanda sayılabilir.

Bununla birlikte örneğin rehabilitasyon köpekleri hem birlikte yaşadığı sahipleri için hem de başka insanlara psikolojik destek olmak amacı ile eğitilebilirler.